Cây Bàng: Dược liệu quen thuộc nhưng ít người biết
Mô tả ngắn: Bàng là loại cây rất phổ biến ở vùng đồng bằng Bắc bộ với tán lá rộng để che mát. Tuy nhiên, rất ít người biết đến công dụng chữa bệnh của lá Bàng. Lá Bàng có công dụng chữa cảm sốt, làm ra mồ hôi, chữa tê thấp, viêm da cơ địa.
Mô Tả Dược Liệu
Tên gọi, danh pháp
Tên Tiếng Việt: Lá Bàng tươi.
Tên khác: Folium Terminalia catappa; cây bóng mát; cây trường học, Bàng, Bàng biển, Quang lang.
Tên khoa học: Terminalia catappa L. Họ: Combretaceae (Bàng).
Đặc điểm tự nhiên
Bàng là một cây to, có thể cao tới 25m, cành mọc làm cho tán cây xòe ra như cái lọng. Lá to hình thìa, đầu tròn, mặt trên nhẵn, mặt dưới có lông hung nhạt, phiến lá dài 20 – 30cm, rộng 10 – 13cm. Hoa nhiều mọc thành bông dài 15 – 20cm, trên cán bông có lông. Quả hình bầu dục, nhẵn dẹt với hai bên dìa hẹp, đầu hơi nhọn dài 4cm, rộng 3cm, dày 15mm, nhẵn, cơm màu vàng đỏ, có xơ. Hạch rộng 15mm, hạt có nhân trắng chứa nhiều dầu.
Phân bố, thu hái, chế biến
Cây Bàng được trồng khắp nơi làm cây hóng mát. Người ta cho rằng cây Bàng vốn không có ở nước ta, mà di thực từ đảo Moluques vào.
Người ta thường dùng lá, vỏ cây và hạt. Về mặt nguyên liệu cho dầu thì năng suất bằng hoặc thấp vì việc tách nhân bàng ra vất vả. Từ 100g hạch khô chỉ tách được 23g nhân.
Bộ phận sử dụng
Lá.
Thành Phần
Hóa Học Của Bàng (Lá)
Lá Bàng chứa corilagin, acid galie, acid elagic, brevifolin carboxylic acid. Ngoài ra nghiên cứu khoa học cũng cho thấy lá Bàng chứa nhiều tanin, flavonoid, phytosterol,…
Tác Dụng Dược
Lý Của Bàng (Lá)
Lá Bàng có công dụng:
-
Chữa cảm sốt, làm ra mồ hôi.
-
Chữa tê thấp.
-
Giảm viêm nhiễm và giúp vết thương mau lành.
Khi dùng lá Bàng chữa bệnh cho người bị viêm da cơ địa sẽ giúp sát khuẩn vị trí da bị tổn thương, tăng cường tốc độ phục hồi của da, đẩy lùi tình trạng ngứa ngáy, bệnh nổi mề đay, nổi mụn,… Đồng thời, các triệu chứng ngứa ngáy, mẩn đỏ trên da cũng giảm bớt sau một thời gian áp dụng.
Theo y học cổ truyền
Lá bàng tính mát.
Theo y học hiện đại
Chưa có báo cáo.
Liều Dùng, Cách
Dùng Của Bàng (Lá)
Lá được dùng sắc uống chữa cảm sốt làm cho ra mồ hôi, chữa tê thấp, đau nhức, ghẻ, sâu răng hoặc lá tươi giã nát, xào nóng để đắp và chườm vào nơi đau nhức.
Lưu Ý Khi Sử Dụng Bàng (Lá)
Người bệnh cần phải thăm khám để xác định chính xác tình trạng của bệnh. Đồng thời, tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi áp dụng bài thuốc điều trị viêm da cơ địa bằng lá Bàng.
Lựa chọn lá Bàng non để có nhiều nhựa, đồng thời lá không bị sâu. Việc hái lá Bàng cũng nên cẩn trọng vì có thể bị nọc độc hoặc lông của sâu làm da bị kích ứng.
Nếu trong quá trình sử dụng những phương pháp nêu trên mà thấy da có biểu hiện bất thường thì phải dừng ngay.
Bài Thuốc Có Bàng (Lá)
Chữa cảm sốt, làm ra mồ hôi:
Bài thuốc 1:
Chuẩn bị: Búp hoặc lá Bàng non, Cúc tần, lá Hương nhu, mỗi vị 10g.
Thực hiện: Sắc thành thuốc, dùng uống.
Bài thuốc 2:
Chuẩn bị: Lá bàng 15g, Kinh giới 10g, Trần bì (Vỏ quýt khô) 10g, Bạc hà 12g.
Thực hiện: Sử dụng Lá bàng, rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô. Sau đó dùng trộn với Kinh giới, Trần bì (Vỏ quýt khô), Bạc hà, sắc thành thuốc, dùng uống khi còn nóng.
Bài thuốc 3:
Chuẩn bị: lá Bàng khô 15g, lá Hoắc hương 5g, Trần bì 10g, Gừng tươi 3 lát,
Thực hiện: Sử dụng lá Bàng khô, lá Hoắc hương, Trần bì, Gừng tươi, cho vào nước sắc thành thuốc, dùng uống khi còn nóng. Mỗi ngày uống 2 lần trước bữa ăn chính 15 phút.
Chữa Viêm da cơ địa
Bài thuốc bôi nước lá Bàng:
Chuẩn bị: 1 nắm lá Bàng non và muối hạt.
Thực hiện: Lá Bàng non đem rửa sạch rồi ngâm trong nước muối loãng. Cho lá Bàng vào cối giã nát hoặc xay nhuyễn với một ít muối hạt. Lọc lấy phần nước cốt. Người bệnh lấy bông hoặc vải sạch thấm nước cốt lá Bàng rồi bôi lên vị trí bị viêm da cơ địa.
Bệnh nhân nên áp dùng bài thuốc này 2 lần mỗi ngày để giảm triệu chứng của bệnh. Nếu bôi trước khi đi ngủ thì có thể để qua đêm rồi rửa sạch da bằng nước ấm vào sáng ngày hôm sau.
Bài thuốc đắp lá Bàng chữa viêm da cơ địa:
Chuẩn bị: 1 nắm lá Bàng non
Thực hiện: Rửa sạch lá Bàng rồi để cho ráo nước. Giã hoặc xay nhuyễn lá Bàng. Lấy hỗn hợp trên đắp lên vị trí da bị bệnh trong 15 phút để các tinh chất có trong lá Bàng ngấm vào da. Rửa sạch da bằng nước muối loãng ấm.
Tắm nước lá Bàng:
Chuẩn bị: Lá Bàng non và muối hạt
Thực hiện: Rửa sạch lá Bàng để loại bỏ bụi bẩn và sâu. Cho lá Bàng vào nồi đun sôi với một ít muối hạt trong khoảng 10 phút. Pha thêm nước lạnh vào cho bớt nóng rồi dùng để tắm. Dùng bã lá Bàng xoa nhẹ lên vùng da bị bệnh để tăng hiệu quả điều trị viêm da cơ địa.
Việc tắm nước lá Bàng sẽ giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh, đồng thời giúp vệ sinh da để tránh các tác nhân làm bệnh thêm trầm trọng hơn. Ngoài ra, với những người bị bệnh ở chân và tay thì có thể đun nước lá Bàng để ngâm. Cách làm này cũng đem lại hiệu quả tương tự như tắm nước lá Bàng.
Chữa mụn bọc sưng đỏ, đau
Chuẩn bị: Lá Bàng.
Thực hiện: Dùng lá Bàng giã nát, đun sôi, chờ đến khi nguội thì dùng đắp lên vùng da cần điều trị mụn. Để yên khoảng 15 – 20 phút sau đó rửa sạch bằng nước ấm.
Chữa viêm họng, đau họng
Chuẩn bị: Lá Bàng non.
Thực hiện: Sử dụng 7 – 10 lá Bàng non giã nát cùng 1/4 thìa cà phê muối hạt. Cho thêm 250ml nước, khuấy đều, lọc phần nước cốt, bỏ bã dùng súc miệng kỹ, cách 4 tiếng 1 lần.
Chữa chàm ở trẻ em
Cách 1: Đun nước lá Bàng dùng tắm cho bé, liên tục trong vài ngày sẽ khỏi.
Cách 2: Sử dụng búp Bàng non, rửa sạch, ngâm nước muối, sau đó giã nát, thêm vài hạt muối tình. Lọc lấy phần nước cốt bôi vào vùng da bị chàm.
Chữa các bệnh phụ khoa
Chuẩn bị: Lá Bàng.
Thực hiện: Sử dụng một lượng lá Bàng vừa đủ, khoảng 10 – 15 lá, đun sôi với 1 lít nước cùng 3 thìa cà phê muối biển. Đun kỹ trong 30 phút, dùng rửa vùng kín. Mỗi tuần thực hiện 3 – 5 lần.
Chữa đau dạ dày
Chuẩn bị: Lá Bàng non.
Thực hiện: Sử dụng một nắm lá Bàng non đun sôi cùng 2 lít nước. Sau đó vớt bỏ bã đi, dùng uống thay nước hàng ngày.
Điều trị bệnh trĩ
Chuẩn bị: Lá Bàng.
Thực hiện: Sử dụng lá cây Bàng rửa sạch, thái nhỏ, đun lấy nước dùng ngâm rửa hậu môn chừng 15 – 20 phút.
Nguồn Tham Khảo
1. Tra cứu dược liệu: https://tracuuduoclieu.vn/
2. Những Cây thuốc và Vị thuốc Việt Nam (Đỗ Tất Lợi)
3. Cây thuốc và động vật làm thuốc Việt Nam (tập 1)
4. Sở Y tế Thái Nguyên: http://soytethainguyen.gov.vn/
5. Thuốc dân tộc: https://www.thuocdantoc.org/
