Tầm bóp
Mô tả ngắn: Tầm bóp là loại cây mọc tự nhiên ở nhiều nơi của Việt Nam, có quả hình như lồng đền nên còn được gọi là cây Lồng đèn. Nó có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, trị ho, giảm đờm.
Thù Lù,
Lồng Đèn,
Bùm Bụp,
Bôm Bốp,
Mô Tả Dược Liệu
Tên gọi, danh pháp
Tên Tiếng Việt: Tầm bóp.
Tên khác: Thù lù; Lồng đèn; Bùm bụp; bôm bốp.
Tên khoa học: Physalis angulata.
Đặc điểm tự nhiên
Cây Tầm bóp, tên khoa học Physalis angulata L., thuộc họ Cà độc dược.
Cây thảo hàng năm, cao 50 – 70 cm, phân cành nhiều. Thân có rễ, thường rũ xuống. Thân rỗng, có gân, đường kính thân 1 – 2 cm.
Lá mọc so le, hình bầu dục, màu xanh lục, chia thùy hoặc không. Các lá dài 3 – 15 cm và rộng 2 – 10 cm. Các lá được nối với thân bằng các cuống lá dài khoảng 3 – 4 cm. Mép lá có răng cưa không đều. Một cây có thể có tới 200 lá.
Hoa đơn độc, thân mảnh. Đài hoa hình trại, có lông, chia thùy hình mũi mác 5 nhọn về phía giữa. Cánh hoa màu vàng tươi hoặc trắng nhạt, đôi khi có vài chấm tím ở gốc.
Cây tầm bóp ra quả quanh năm. Quả mọng, hình cầu, bề mặt nhẵn. Quả có màu xanh khi còn non và màu đỏ cam khi trưởng thành. Bên ngoài quả có một lớp đài hoa, bao phủ bên ngoài giống như lồng đèn, mọc cùng quả, dài 3 – 4 cm.
Đây là lý do tại sao cây tầm bóp còn được gọi là cây đèn lồng. Nắp này tạo ra âm thanh “bốp” khi bị nghiền nát. Cây tầm bóp ngon ngọt và có vị chua chua đặc trưng. Mỗi quả chứa nhiều hạt nhỏ, hình thận, màu vàng nhạt.
Phân bố, thu hái, chế biến
Trên thế giới, cây được tìm thấy ở các vùng nhiệt đới và hàn đới như Nam Mỹ, nhiệt đới Châu Phi, Ấn Độ, Afghanistan, Trung Quốc.
Ở Việt Nam, loại cây này thường mọc ở những bãi đất hoang, đường quê, bờ ruộng, rừng cây. Từ vùng đất thấp đến 1500 m so với mực nước biển.
Sau khi dược liệu được thu hoạch, cát được rũ bỏ và rửa sạch. Có thể dùng khô hoặc dùng tươi.
Chú ý bảo quản thuốc nơi khô ráo thoáng mát tránh những nơi ẩm ướt có thể làm hỏng thuốc.
Bộ phận sử dụng
Tất cả các bộ phận của cây (rễ, thân, lá, quả) đều có thể dùng làm thuốc.
Thành Phần
Hóa Học Của Tầm bóp
Nghiên cứu về thành phần hóa học cho thấy cây tầm bóp chứa nhiều hợp chất thuộc nhóm alkaloids, flavonoid, phytosteroid, và một số ít khác.
Các hợp chất steroid bao gồm: Withangulin A; Physalin A, B, E, F, G, H, I, J; Physagulin C, A, B, D. Chứa sitosterol, stigmasterol, Physangulidine trong rễ, thân và lá. Trong hoa, quả có chứa Withanone, Withanolide A.
Flavonoid bao gồm: Flavonols 1-O-metyl hóa, myricetin 3-O-neohesperidin
Các hợp chất khác bao gồm: Axit chlorogenic, Myriceti, Ixocarpanolite, Choline, Vamonolit,…
Liều Dùng, Cách
Dùng Của Tầm bóp
Có thể dùng tươi hoặc khô, 20 – 60 gam.
Lưu Ý Khi Sử Dụng Tầm bóp
Những người bị dị ứng với cây tầm bóp nhất định không nên dùng cây này để chữa bệnh;
Nếu bạn thấy bất kỳ triệu chứng bất lợi nào như phát ban, ngứa, tức ngực, khó thở và buồn nôn trong quá trình điều trị, bạn nên ngừng uống ngay lập tức.
Phụ nữ có thai và trẻ em cần được sự đồng ý của bác sĩ trước khi sử dụng.
Hãy cẩn thận khi sử dụng cây tầm bóp trong thời gian điều trị bằng thuốc tây, thực phẩm chức năng hoặc bất kỳ phương pháp điều trị bằng thảo dược nào khác. Chúng có thể tương tác, làm giảm tác dụng của nhau hoặc gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm.
Ngoài ra, điều quan trọng cần lưu ý là cây tầm bóp rất giống với cây Lu Lu đực – một loại cây có chứa độc tố solanin. Hoa tầm bóp thường mọc đơn lẻ, khi chín có quả màu đỏ hoặc vàng, quả màu đen thành từng chùm giống giọt sương đực. Người dùng cần lưu ý những đặc điểm này để thu hái và mua dược liệu phù hợp.
Bài Thuốc Có Tầm bóp
Thuốc điều trị tiểu đường
Khoảng 20 gam rễ Tầm bóp tươi nấu với chu sa và tim lợn, dùng trong 7 ngày, ngày 1 lần. Tuy nhiên, Chu sa là một chất độc nên tốt nhất bạn không nên tự nấu mà nên hỏi ý kiến bác sĩ.
Điều trị ho khan, viêm họng, thủy đậu, ban đỏ, thiểu niệu
Dùng khoảng 20 gam cây tầm bóp khô, sắc lấy nước, uống hàng ngày, có thể uống trong khoảng 4 ngày.
Trị đinh độc, nhọt vú
Dùng khoảng 60 gam Tầm bóp tươi, tán nhuyễn, chắt lấy nước uống. Phần bã còn lại dùng đun lấy nước uống hàng ngày để rửa vết thương.
Nguồn Tham Khảo
-
Nguyễn Thị Mai. Đề tài “Bước đầu nghiên cứu thành phần hóa học phân đoạn nước cây Tầm bóp Physalis angulata L”. Trường đại học Sư phạm Hà Nội 2 khoa Hóa học.
